Ahmed-i Hani 1650-51 yılında Hakkari'nin çukurca ilçesine bağlı Han Köyünde doğmuştur. Babasının adı Şeyh İlyas annesinin adı Gulnigar'dır. Hânî Aşiretinden olmasından ve Han köyünde doğmasından ötürü Ahmed-i Hani (Ehmedê Xanî, Hani'li Ahmed) olarak tanınmaktadır.
Ahmed-i Hani 1707'de Doğubayazıt'ta ölmüştür. Türbesi Ağrı Doğubeyazıt'adir.
Eğitimi
Ahmed-i Hani ilk eğitimini aile içinde babası Şeyh İlyas'tan fıkıf derslerini aldı. Ardından Beyazıt'taki Muradiye medresesine gider. Daha sonra Ahlat ve Bitlis medreselerinde öğrenim görür. Botan ve Mezopotamya'da devam eder öğrenimine. Bağdat, şam , Halep ve iran medreselerinde de uzunca yıllar öğrencilik hayatı yaşadı. Hani özellikle suriye medreselerinde Antik yunan felsefesi'ni, Mezopotamya ve İran medreselerinde ise islam felsefi astronomi şiir ve sanat tekniğini öğrenmiştir.
Hani iyi bir eğitmen ve dil uzmanıdır. Dönemin felsefi, teolojik ve edebiyat bilgilerini iyi özümsediği ve bu yönüyle yetkinleştiği anlaşılıyor. Felsefe tarihi, dinler taruhi, kürt edebiyatı, folklor ve tarihi konusunda da derin birikimi vardır.
Ayrıca Kürtçe'nin yanı sıra Arapça, Farsça ve Osmanlıca'ya oldukça hâkim olduğu biliniyor. Şiirlerindeki derin kültürel birikim ve bilgi hayranlık uyandıracak düzeydedir. Mem û zîn adlı temel yapıtında her olayı ele alışı derin bir çözümleme biçimindedir.
Yorum Gönder