Sımko Şikakî kimdir?

 


Bugünkü İran'ın Batı Azerbaycan Eyaletinin salmas [Şapur] bölgesinde Salmas ve urmiye'nin güneybatısında kotur ,Mergavar , Bradost etrafındaki en büyük aşireti olan "Şıkaki Aşiretinin reisinin oğlu olarak doğmuştur.

1910'da kotur'un bir kısmını elde eden osmanlı devletinde  Simko'ya Kotur, çehrik ve Soma'nın yönetimini vadedip Osmanlı tebaasına  önermiştir. Fakat Simko bu öneriyi kabul etmemiş ve İran hükûmetine bağlılığını ilan ederek Osmanlı'ya karşı direniş hareketi başlamıştır.

I. Dünya Savaşı yılları ve savaş sonrası döneminin ilk birkaç yılı boyunca, İran-Türk sınırının hakim kişiliği daha çok Simko olarak tanınan, büyük Şikak aşiretinin reisi İsmail Ağa’ydı. Bölgenin 20. yüzyılın ilk çeyreğindeki karışık tarihinin sunduğu olanakları zekice sömürerek, hepsiyle düzenli ilişki halinde olduğu Türkler, Ruslar ve İranlılar, daha sonra da İran’daki İngilizler arasında denge kuran Simko, yalnız tutunmakla kalmadı, bölgedeki iktidar ve nüfuzunun boyutlarını genişletmeyi de başardı. Savaşın ertesinde, birtakım Kürt milliyetçileriyle işbirliği yaparak ve merkezi hükümete meydan okuyarak kendisini bağımsız bir yerel hükümdar olarak kabul ettirdi. “İsyan”ının Ağustos 1922’de modernleştirilmiş İran ordusu tarafından ezilmesinden ve kendisinin İran topraklarından kaçmak zorunda kalmasından sonra bile, Orta Kürdistan’da nüfuzlu bir aktör olarak kaldı ve hem Türkiye hem de İngiltere onu, Musul vilayetinin statüsüyle ilgili çatışmada kendi çıkarları için kullanmaya çalıştı.
Simko’nun kariyeri, bir Kürt aşiret reisi olarak sıradışı değildi. Güçlü Kürt aşiret reislerinin çoğu, aşiretleri içindeki konumlarını, en yaygın olarak Osmanlı ve İran devletleriyle, fakat 19. yüzyılın sonlarından itibaren Avrupalı büyük devletleri (ve daha sonraları da, Amerika Birleşik Devletleri) de kapsayacak şekilde dış güçlerle çeşitli ilişki biçimleriyle sağlamlaştırmışlardı. Onu diğerlerine göre benzersiz yapan, faaliyette olduğu zaman ve uzanın bağlantı noktası oldu. Urumiye Gölü’nün batısındaki dağlarda bulunan Şikak toprakları İran’a dahil olmakla birlikte, hududa o denli yakındı ki, barış dönemlerinde bile Şikak nüfuzu Osmanlı topraklarına kadar uzanıyordu;

Post a Comment

Daha yeni Daha eski