Kurmanclar/Kırdaşlar ve İlk Şehirler

 

Babil, Ninova, Uruk, Susa, Pasargede (Bajarge) vd. bir çok şehri fiziki olarak inşa edenlerin Kürtler olduğunu kaç kişi biliyor acaba? Bu bir abartı olmayıp tamamen gerçektir. Bunu tarihi belgeler ışığında ispatlamak çok kolaydır. Kardunajların Babil ve Ninovayı, Kurdašların Susa ve Pasargedeyi (Bajarge), Gurtilerin ise Uruk’u inşa ettikleri biliniyor. Adı geçen uygarlık merkezlerinin kerpiçlerini yapan, taşlarını oyan, Sümer’de yedi katlı ziguratları, Babil’de Ezida’yı, Binbir Gece masallarının geçtiği Susa’yı ve daha binlercesini inşa eden çoğunlukla Kürtler olmuştur. Hem de ne köle, ne de savaş esirleri olarak bu işe koşturulmuşlar. Ya işin sahibi ya da yevmiyeli olarak çalıştıkları tarihi belgelerde yazılmıştır. Çivi yazılı belgelerden anlaşılıyor ki, Günümüz Önasya’sında kalıntılarını hayranlıkla izlediğimiz eserlerin çoğu tarihin en eski kalifiye işçileri olan Kürtler tarafından yapılmış.

 Bazıları peki bunun kanıtları var mı diye sorabilir. Biz de evet, bunun birçok kanıtı vardır diyoruz. Bunun için Persepolisteki kazılarda ortaya çıkan ve Pers imparatorluğunda yaşayan farklı sosyal tabakaları tansıtan 30.000 adet çivi yaılı tabletlerde yazılanları okuması yeterlidir. Bu yazıtlarda yevmiyeli işçiler olarak çalışan Kürtlerden sıklıkla bahsedilir. Kürtlerin adı bu tabletlerde Kurtaš olarak geçer. Hatta yer yer bunların nereli oldukları, ne iş yaptıkları ve özel olarak ne kadar yevmiye (tayın) aldıklarından da bahsedilmektedir.

 Geçmiş yüzyılda Kürtlerin tarihsel gerçekliği yok sayılmıştır. Bu yüzden Kürtlerin tarihleri gibi isimleri de çarpıtılmıştır. Ne yazık ki o dönemdeki tarih ve arkeoloji bilimi ile uğraşan kimseler de mevcut siyasal sütatüye boyun eğerek, inkar girişimlerini alet olup, bunu destekleyici tavır sergilemişlerdir. Bu yüzden Kurtaš ismini “tayın alan işçi” diye yutturmaya çalıştıklarına şahit olmaktayız. Hatta günümüzde bile Pers imparatorluğunun sosyal ve ekonomik durumunu inceleyen kimseler, yirminci yüzyıldadan kalma yanlış referanslara aldanmaktadırlar. 

Günümüzde sayıları elli milyona ulaşan koskoca Kurtaş/Kirdaş halkının ismini, Persepolisteki surları yapan, Neqş-î Rüstem’deki kayaları kazarak Daryüs’ün çarpıtmalarını yazan “yevmiyeci” olarak lanse etmek hiç te dürüst bir yaklaşım değildir. Çiviyazılı belgelerde onlardan Kurtaş/Kirdaş olarak bahsedildiği doğrudur. Fakat Kurtaš/Kirdaş deyimi sosyal bir tabakadan daha çok, bir etnisite ismidir. Yani, M.Ö. 550 – 330 yılları arasında işçi olarak yanlız veya aileleriyle birlikte o dönemin en zengin sahası olan Pers İmparatorluğuna çalışmaya giden Kürtler sözkonusudur. 

Tıpkı günümüzde olduğu gibi antik çağda bile işgücü göçü vardı. Mısır, Babil, Asur, Mitani, Hitit ve Pers İmparatorluklarının hakim oldukları dönemde, başka halklardan genelde üç türlü işgücü aktarımı gerçekleşmiştir. Bunlar köleleştirme, sürgün ve gönüllülük esasına dayanan yevmiyeli işçilik diye sıralanabilir. Antik Çağdaki Kürtler gönüllülük esasına dayalı işçiliği tercih etmişlerdir. Bunun için günümüzdeki mevsimlik veya kalıcı Kürt işçilerin varlığı ile o dönemdeki durumu karşılaştırdığımızda sorun kolayca anlaşılmaktadır.

Kurdî 

Babîl, Nînova, Urûk, Sûsa, Pasargede (Bajarge) û hwd. Çend kes dizanin ku ew Kurd in ku bi fîzîkî gelek bajar ava kirin? Ev ne mezinkirin e, bi tevahî rast e. Di ronahiya belgeyên dîrokî de îsbatkirina vê yekê pir hêsan e. Tê zanîn ku Cardunaj Babîl û Nînewa, Kurdasan Sûsa û Pasargedeyi (Bajarge) ava kirin, û Gurtiyan Uruk jî ava kirin. Kurdan kerpîçên navendên şaristaniya navborî çêkirin, kevir qul kirin, ziggurata heft qatî li Sumer, Ezida li Babîl, Sûsa ku Hezar û ightsevek lê hatibû danîn, û bi hezaran din çêkirin. Ne wekî kole û ne jî wekî girtiyên şer, ew ber bi vî karî ve hatin birin. Belgeyên dîrokî yên ku ew tê de yan wekî xwediyê karsaziyê an jî wekî karmendek bêserûber dixebitîn. Ji belgeyên pîvazê tête fêhm kirin ku piraniya xebatên, ku bermahiyên wan em li Asya Biçûk a îroyîn heyran dikin, ji hêla Kurdan ve, ku di dîrokê de karkirên herî kevn ên jêhatî ne, hatine çêkirin. 

Hin kes dikarin bipirsin ka delîlên vê yekê hene an na. Em dibêjin erê, gelek delîlên vê yekê hene. Ji bo vê, bes e ku em 30,000 tabletên kefîle ku di dema kolandinên li Pirsûsê de hatin vedîtin û qatên civakî yên cihêreng ên li Empiremparatoriya Farisî vedibêjin bixwînin. Kurdên ku wek karkerên bêserûber dixebitin timûtim di van nivîsan de têne behs kirin. Li ser van tabletan navê Kurdan wekî Kurtaš derbas dibe. Bi rastî, her weha tê gotin ku ew ji ku ne, çi dikin, û çiqas mûçe bi taybetî digirin.

Rastiya dîrokî ya Kurdan di sedsala borî de hatiye paşguh kirin. Ji ber vê yekê navên kurdan û her weha dîroka wan hatine berevajîkirin. Mixabin, yên ku wê demê bi zanista dîrok û arkeolojiyê re mijûl dibûn, serî li ber şîrê siyasî yê heyî dan, hewildanên înkarê bikar anîn û helwestek piştgirî nîşan dan. Ji ber vê yekê em şahid in ku ew hewl didin ku Kurtaš navê "karkerê rasyonel" daqurtîne. Evenro jî, yên ku rewşa civakî û aborî ya împaratoriya Farisî lêkolîn dikin, bi referansên derewîn ên ji sedsala bîstan têne xapandin.

Ne nêzîkatiyek dilsoz e ku mirov navê mirovên mezin Kurtaş / Kirdaş, ên ku jimara wan îro digihîje pêncî mîlyon, wekî "nûçegihanê" ku dîwaran li Persepolist çêkiriye û tahrîfên Daryus bi kolandina zinaran li Neqş-î Rüstem nivîsiye, nîşan bide. Rast e ku ew di Kurtok / Kirdaş de di belgeyên kehfî de têne behs kirin. Lê bêjeya Kurtaš / Kirdaş ji tebeqeyek civakî pirtir navek etnîkî ye. Ji ber vê yekê, BZ. Kurd hene ku bi tenê an bi malbatên xwe re çûne kar li Empiremperatoriya Farisî, herêma herî dewlemend a wê heyamê, di navbera 550 û 330 salan de.

Di demên kevnare de jî mîna îro koçberiya karkeran hebû. Di serdema Empmparatoriyên Misir, Babîl, Asûr, Mîtanî, Hîtît û Faris de, sê celeb ked ji gelên din bi giştî hate veguheztin. Ev dikarin wekî xebata bêserûber li ser bingeha koletî, sirgûn û xebata xwebexş werin navnîş kirin. Kurdan di kevnariyê de keda dildar tercîh kirin. Ji bo vê sedemê, dema ku em îro hebûna karkerên kurd ên demsalî an daîmî bi rewşa wê serdemê re bidin ber hev, pirsgirêk bi hêsanî tê fam kirin.

kaynak: www.historyandkurd.com/kurds-hitit-grevssenhen.html